بتن مگر
تلفظ بتن مگر
این بتن در زبان انگلیسی به نام lean concrete شناخته می شود و در زبان فارسی به صورت مِگر (حرف م به صورت کسره و حرف گ و ر هر دو به صورت ساکن) خوانده می شود .
به بتن مگر بتن نظافت یا بتن رگلاژ هم گفته می شود.
بتن مگر چیست
این بتن همان بتن معمولی است با عیار پایین ( سیمان کم )، که قبل از اجرای فونداسیون ریخته می شود.
کاربرد بتن مگر
دو کاربرد بسیار مهم بتن مگر که باعث می شود از این بتن استفاده کنیم :
۱- رگلاژ شدن کف فونداسیون و نداشتن پستی و بلندی در زیر فونداسیون ساختمان ( خشت اول گر نهد معمار کج تا ثریا می‌رود دیوار کج )
۲- جلوگیری از تماس مستقیم در زمان بتن ریزی اصلی فونداسیون با خاک ( چون اگر تماس داشته باشد باعث می گردد که خاک، آب بتن را مکیده و بتن فونداسیون مقاومت کافی نداشته باشد)
فواید بتن مگر
استفاده از بتن مگر زیر فونداسیون فواید بسیار دارد که ما ترجیح می دهیم حتما از این بتن استفاده کنیم :
۱- سطح صاف کف کمک می کند به راحتی آرماتوربندی را انجام دهیم و اسپیسرهای کف فونداسیون را به صورت تراز روی این بتن قرار دهیم ( اگر این بتن نباشد ، اسپیسرها به درون خاک فرو می روند)
۲-کار ما رو در زمان قالب بندی دورتادرو فونداسیون راحت می کند، می توانید قالب ها رو به صورت تراز روی این بتن قرار دهید و شیره بتن از زیر قالب ها خارج نشود.
۳- برای خط کشی و علامت گذاری فونداسیون به کمک ما میاید و خط دور تادور و مکان ستون ها، چاله آسانسور و هر آنچه نیاز داشته باشیم به راحتی روی این بتن علامت گذاری کنیم.
ارتفاع بتن مگر
در بند ۹-۷-۴-۸ مبحث ۹ مقررات ملی ساختمان ویرایش۹۲ ذکر شده که حداقل ارتفاع بتن مگر باید ۱۰ سانتی متر باشد .
معمولا در زمان اجرا با توجه به پستی بلندی زمین ارتفاع بتن مگر بین ۱۰ الی ۱۵ سانتیمتر می شود و بهتر است که ۱۰ الی ۱۵ سانتیمتر هم بیشتر از ابعاد فونداسیون ریخته شود تا بتوان قالب را به راحتی روی این بتن قرار داد.
ترکیبات بتن مگر
مواد تشکیل دهنده بتن مگر هم مانند بتن معمولی ترکیبی است از شن درشت دانه و ریزدانه ، ماسه ، سیمان و آب می باشد.
در پروژه هایی که خارج از ایران انجام می شود، معمولا از الیاف هم درون بتن مگر استفاده می کنند تا بتن دچار ترک های ناشی از افت نشود ، ولی در ایران معمولا از این الیاف استفاده نمی شود.
طرح اختلاط بتن مگر
این بتن با عیار پایین می باشد( بین ۱۰۰ الی ۱۵۰ کیلوگرم سیمان در یک متر مکعب)، برای ساخت بتن از عبارت عیار استفاده می کنیم و منظور از عیار هم مقدار سیمان در هر مترمکعب بتن می باشد.
بتن مگر با عیار ۱۵۰ می باشد ، یعنی در هر مترمکعب این بتن ۱۵۰ کیلوگرم سیمان استفاده می شود.
طرح اختلاط بتن مگر دستی با بیل و ساخت بتن مگر با بتونیر
بتونیر دستگاهی است که فرایند اختلاط مصالح رو انجام می دهد.
موقع خرید یا اجاره بتونیر باید به ظرفیت این دستگاه توجه کنیم .
معمولا بتونیر های ۲۵۰ لیتری در کارگاه های ساختمانی استفاده می شود، توجه کنید که ظرفیت اسمی این بتونیر ۲۵۰ لیتر است و به طور تجربی فقط می توانید ۲۰۰ لیتر بتن رو در این دستگاه درست کنید .
به طور تجربی ظرفیت واقعی بتونیر ها حدود ۵۰ لیتر کمتر از ظرفیت اسمی آنها هست که در بازار گفته می شود. مثلا با بتونیر ۵۰۰ لیتری می توان ۴۵۰ لیتر بتن تولید کرد.
پس حالا که ظرفیت واقعی دستگاه رو فهمیدیم می توانیم حساب کنیم که برای هر متر مکعب بتن چند مرحله باید فرایند اختلاط انجام شود.
مثلا اگر از ظرفیت ۲۰۰ لیتری استفاده می کنیم ( همان بتونیر ۲۵۰ لیتری) ، باید ۵ بار فرایند اختلاط را با این دستگاه انجام بدیم تا بتونیم ۱ متر مکعب بتن تولید کنیم .
حالا با توجه به حجم دستگاه مقدار مصالح مورد نیاز رو برآورد می کنیم .
ابتدا سیمان رو محاسبه می کنیم :
چون می خواهیم بتن مگر با عیار ۱۵۰ تولید کنیم ، پس در هر متر مکعب باید ۱۵۰ کیلوگرم سیمان مصرف کنیم ، چون حجم بتونیر ما ۲۰۰ لیتر است ، پس یک پنجم ۱۵۰ برای هر بار اختلاط درون بتونیر مصرف می کنیم .
یک پنجم ۱۵۰ کیلو می شود ۳۰ کیلوگرم
هر کیسه سیمان پاکتی ۵۰ کیلوگرم است، پس حدود دو سوم هر پاکت سیمان باید درون بتونیر ریخته شود.
اگر بخواهید با بیل، سیمان رو داخل دستگاه بریزید ، با توجه به اینکه هر بیل حدود ۳ کیلوگرم سیمان رو درخودش جای میده ، پس در هر بار اختلاط ، شما باید ۱۰ بیل سیمان رو داخل بتونیر بریزید.
محاسبه مقدار آب مورد نیاز:
نسبت آب به سیمان بتن باید ۰.۴۳ باشه ، و چون با بتونیر و به صورت دستی بتن مگر رو درست می کنیم ، این عدد رو روی ۰.۵ در نظر می گیریم. یعنی آب مورد نیاز نصف سیمان مصرفی می باشد.
چون در هر بار اختلاط ، ۳۰ کیلوگرم سیمان داخل دستگاه ریختیم، پس نصف ۳۰ کیلوگرم یعنی ۱۵ کیلوگرم آب باید داخل دستگاه تخلیه کنیم.
با توجه به اینکه هر لیتر آب یک کیلوگرم می باشد ، پس مقدار آب مورد نیاز برای هر بار اختلاط با این بتونیر، ۱۵ لیتر می باشد.
محاسبه مقدار شن و ماسه:
۸۰ درصد وزن بتن رو شن و ماسه تشکیل می دهد.
تا اینجا ۳۰ کیلوگرم سیمان و ۱۵ کیلوگرم آب داخل دستگاه تخلیه کردیم ، یعنی جمعا ۴۵ کیلوگرم مصالح
از ۸۰ درصد وزن شن و ماسه هم حدود ۶۰ درصد شن و حدود ۲۰ درصد ماسه میشه
یعنی ۳ واحد شن + ۱ واحد ماسه
با این حساب برای هر بار اختلاط درون این بتونیر ، حدود ۱۲۰ کیلوگرم شن و حدود ۴۰ کیلوگرم ماسه نیاز داریم.
حالا با فرض حدود هر بیل ۳ کیلوگرم از این مصالح، می توان این طوری حساب کرد که برای هر بار اختلاط مصالح ، ۴۰ بیل شن و ۱۴ بیل ماسه نیاز داریم.
اگر هم بخواهیم از واحد فرغون استفاده کنیم ، هر فرغون حدود ۱۸ عدد بیل می شود.
پس برای ساخت هر متر مکعب بتن مگر با عیار ۱۵۰ با بتونیر ۲۵۰ لیتری، از طرح اختلاط زیر استفاده می کنیم
- ۵ مرحله استفاده از بتونیر
- ۳۰ کیلوگرم سیمان معادل ۱۰ عدد بیل
- ۱۵ لیتر آب
- ۱۲۰ کیلوگرم شن معادل ۴۰ عدد بیل
- ۴۰ کیلوگرم ماسه معادل ۱۴ عدد بیل
رگلاژ بتن مگر
اگر سطح زیر بتن مگر خیلی پستی بلندی داشته باشد، حجم بتن مگر ما در جاهایی که گود هست، بیشتر شده و باعث می شود هزینه افزایش پیدا کند.
با توجه به اینکه قیمت بتن از مصالح زیر سازی خیلی بیشتر است ، سعی کنیم سطح زیر بتن مگر رو رگلاژ کنیم که کار ما در زمان بتن ریزی راحت تر شود.
این مورد برای پروژه های بزرگ که سطح زیر کار زیاد است بسیار حائز اهمیت می باشد.
برای رگلاژ کردن سطح زیر بتن مگر می توان مطابق تصویر زیر چوب ها یا میلگردهایی در جاهای مختلف سطح کار قرار داد و با ریسمان کار ، شبکه ای درست کنیم که کارگرها به راحتی بتوانند زیر این ریسمان کارها رو پر کنند.
برای ریسمان کشی به صورت تراز هم می توان از ترازهای لیزری استفاده کرد.
محاسبه بتن مگر
برای محاسبه حجم بتن مگر می توان به راحتی ابعاد پی یا فونداسیون رو محاسبه کرد و حدود ۱۰ الی ۱۵ سانتیمتر هم از ابعاد پی یا فونداسیون بزرگتر گرفت، و بعد این سطح رو در ارتفاع میانگین بین ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر ضرب می کنیم و این جوری حجم مورد نیاز بتن مگر محاسبه می شود.
نحوه اجرا بتن مگر
برای اجرای بتن مگر باید مراحل زیر رو انجام بدید:
ابتدا باید سطح خاک آب رسانی یا آب پاشی کنیم تا خاک زیر بتن مگر مرطوب باشد و در زمان بتن ریختن تمایل کمتری به جذب آب بتن داشته باشد.
سطح کار رو باید کروم بندی کنیم تا بتوان بتن مگر رو بصورت تراز اجرا کرد، برای کروم بندی می توان از شمشه هم استفاده کرد و که در این صورت شمشه ها رو به صورت تراز مطابق شکل زیر قرار میدهیم.
بعد مابین شمشه ها رو به صورت یک در میان بتن ریزی می کنیم و با شمشه دیگری به صورت اره ای سطح بتن مگر رو صاف می کنیم و بعد با کشیدن شمشه سطح بتن رو پرداخت می کنیم که کاملا صاف و یکدست شود.
روش پرداخت بتن رو می توانید در این مقاله مطالعه کنید.
بعد از بتن ریزی باید شرایط عمل آوری بتن رو با توجه به شرایط ایجاد کنید، اگر هوا گرم است و آب بتن تبخیر می شود سعی کنید با آب پاشی سطح بتن یا با ایجاد حوضچه رو سطح بتن، مقدار آب مورد نیاز رو تامین کنید.
استفاده از نایلون بجای بتن مگر
خیل از دوستان سوال می کنند که آیا می توان از نایلون به جای بتن مگر استفاده کرد؟
شاید در عمل نایلون را بتوان روی سطح کاملا صاف قرار داد و خود نایلون هم از تماس بتن با خاک جلوگیری می کند ، اما بتن مگر فواید دیگری هم داشت که در بالا ذکر شد و ما ناچار هستیم از بتن مگر حتما استفاده کنیم، به طور مثال اگر بتن مگر ریخته نشود ، موقع گذاشتن اسپیسرهای زیر فونداسیون، این اسپیسرها به درون خاک فرو می رود یا در موقع آرماتوربندی ، بخشهای زیادی از نایلون پاره خواهد شد.
در خیلی از پروژه های ساختمانی در ایالت های آمریکا معمولا زیر بتن مگر از نایلون استفاده می کنند ، دلیل این کار هم این است که ابتدا سطح خاک رو سم پاشی می کنند و بعد نایلون رو پهن کرده و بعد بتن مگر اجرا می کنند، این سم پاشی برای جلوگیری از نفوذ موریانه ها و حشرات به درون فونداسیون است.
دیدگاهتان را بنویسید